وي افزود: ويژگي اين قلعه آن است که تنها بناي تاريخي شهر تاريخي يزد بوده که متعلق به دوره ساسانيان است.
جودکي با اشاره به اين موضوع که قلعه \"ابرندآباد\" هم‌اکنون به‌صورت بنايي متروکه ، در قلب روستايي به همين نام در شمال غربي شهر يزد ديده مي‌شود، خاطرنشان کرد: \"ابرندآباد\" يکي از قلعه‌هاي دشت استان يزد و مربوط به اواخر دوره ساساني يعني قرن هفتم ميلادي است.
وي ادامه داد: اين قلعه در زمان ايراندخت، دختر خسرو دوم و توسط نايب و مأمور وي در يزد به نام \"ابرند\" ساخته مي‌شود.
اين باستان‌شناس پايگاه ميراث فرهنگي شهر تاريخي يزد مساحت قلعه را 1200متر مربع عنوان کرد و گفت: ورودي قلعه دواشکوبه دارد و اگرچه با خشت‌هاي کوچک و جديد بازسازي شده، از رسم قوس قسمت فوقاني آن مشخص است که وامدار سنتي از اجراي قوس به صورت «قوس هاي بيز » متعلق به دوره ساساني است.
جودکي با اشاره به اينکه از تأسيسات داخلي قلعه اثري برجاي نمانده است، تصريح کرد: پلان چهارگوش مستطيل شکل قلعه با چهار برج مدور در چهار گوشه و دو نيم برج در وسط ضلع‌هاي شمالي و جنوبي، با تزئينات خشتي رج‌چين و طرح چليپا به صورت کمربندي در بدنه بيروني ، آراسته شده است.
به گفته اين کارشناس وجود سفالينه‌هاي مربوط به دوره ساساني و خشت‌هايي با ابعاد بزرگ و شاخص پيش از اسلام به‌کار رفته در سطوح پاييني باروي قلعه، نشان مي‌دهد که قدمت اين بنا به قبل از اسلام مي‌رسد.
باستان‌شناس پايگاه ميراث فرهنگي يزد تأکيد کرد: اين قلعه مستحکم تا نيمه اول قرن دوم هجري استوار بوده ولي با قيام ابومسلم خراساني عليه حکومت بني اميه در سال 130 هجري قمري ويران مي‌شود.
بر اين اساس،\"ابرندآباد\" يکي از روستاهاي شمال غرب شهرستان يزد است. فاصله آن تا مرکز شهرستان کمتر از 5 کيلومتر است و بين دو شهر يزد و اشکذر قرار گرفته است.
سابقه تاريخي اين روستا به اواخر دوره ساسانيان و زمان \"ايران دخت\" يا \"آذر ميدخت\" يکي از دختران خسرو دوم در قرن 7 ميلادي مي‌رسد. باني وسازنده روستا \"ابرند\" يکي از سرداران و نايبان ايراندخت در يزد است. وي جهت حفظ اموال شاهي در کنار اين روستا قلعه‌اي مستحکم مي‌سازد که بعدها با نام \"ايران‌آباد\" يا \"ابرندآباد\" معروف مي‌شود.
\"احمدمحمد زمجي\" که مسجد فرط يزد درزمان وي ساخته شده است، از طرف ابومسلم به حکومت اصفهان و يزد نائل مي‌شود.
بنا به روايتي با ورود وي به يزد، علا طوفي نايب هشام بن عبدالملک و مروان حمار در يزد، از بيم جان خود حکومت را رها مي‌کند و در اين قلعه که به گفته مورخين يزدي، مستحکم‌ترين قلعه منطقه بوده، پنهان مي‌شود. احمد زمجي قلعه را محاصره و پس از چندي ويران مي‌کند و علا طوفي را به همراه بيرق يزيد در يزد به آتش مي‌کشد.
به مدت چند قرن اين قلعه متروکه و به حالت مخروبه در مي‌آيد، چنانکه نويسندگان قرن نهم يزد(احمد کاتب و جعفري) از باعنوان ويرانه‌اي از آثار دوره ساساني ياد مي‌کنند؛ اما مشخصا بعد از اين دوران قلعه بار ديگر احيا و بسياري از مصالح اصلي آن که در زير تل و آوار ناشي از تخريب مدفون بوده، در بازسازي مجدد استفاده مي‌شود. استفاده از خشت‌هاي بزرگ در ابعاد 12×40×40 در کنار خشت‌هاي کوچکتر 5×20×20 مؤيد اين ادعا است.
M/115
انتهای پیام/
